compositie

Het woord compositie komt van “componeren” en dat betekent: ordenen of samenstellen. Zodra je maar een paar punten op papier gezet hebt, is er al sprake van een compositie. Als we kijken naar de composities binnen een beeldvlak (tekening of schilderij) kunnen de volgende elementen met elkaar een eenheid of compositie vormen

-vormen

-kleuren

-licht en donker

Beelden kunnen horizontaal, verticaal of diagonaal opgebouwd zijn. Horizontaal betekent volgens het vlak van de horizon, evenwijdig of waterpas met de horizon. Verticaal betekent naar het toppunt gericht, loodrecht, (loodlijn, schietlood). Diagonaal wil zeggen de lijn die twee niet aangrenzende hoeken van een meetkundige figuur verbindt (overhoeks, dwars, schuin. De richting van het beeld zijn de denkbeeldige lijnen die de kijker ziet. De horizontale richting zorgt voor rust, stabiliteit, is statisch uitgestrekt en zwaar. Verticalen suggereren een onevenwicht, hoogte, diepte, een vallende indruk. De diagonaal zorgt voor beweging, onrust, dynamiek, diepte, stijgen of vallen. Verder zijn er draaibewegingen of cirkelvormige lijnen. Deze zijn dynamisch en onrustig en geven beweging weer. In een compositie kan een richting overheersen. Dan spreekt men over een statische of dynamische opstelling.

centraal/Centraalcompositie: hier zijn de vormen gegroepeerd rond een centrum

Binnen een beeld zijn verschillende onderdelen, beeldende aspecten te onderscheiden.

Compositiegrondvormen:Met het begrip compositie (letterlijk 'samenstelling') duiden we de manier aan waarop die beeldaspecten tot een geheel zijn geordend. Bij tweedimensionale beelden spreken we ook wel van vlakverdeling. Er zijn bepaalde ordeningen, bepaalde compositiegrondvormen te onderscheiden, zoals bijvoorbeeld:

Horizontaal Horizontaalcompositie: de compositie is geordend rond een denkbeeldige horizontale lijn. Zo'n ordening maakt een rustige, stabiele en brede indrukrousseau

Verticaal/Verticaalcompositie: de ordening kan ook plaatsvinden rond verticale lijnen.

giorgio de chirico

diagonaal/Diagonaalcompositie: de vormen zijn bijvoorbeeld gegroepeerd van links-onder naar rechts-boven. Zo'n opstelling maakt een actieve, dynamische, onrustige indruk

rubens